ANH HÙNG TRONG CHIẾN TRANH, DOANH NHÂN TIÊU BIỂU TRONG THỜI BÌNH
NỮ XÃ ĐỘI PHÓ DU KÍCH 14 TUỔI, ANH HÙNG TRÊN NÚI CHÚA,
DOANH NHÂN VĂN HÓA THỜI ĐẠI HỒ CHÍ MINH, NỮ DOANH NHÂN VIỆT NAM THẾ KỶ 21
Chuyện như huyền thoại, mới 14 tuổi, Một người con gái đã là xã đội phó ở “ Đất lửa” Quảng Nam trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Trên cơ sở Phóng viên gặp gỡ nhân vật, nhân chứng cụ thể. Ngày 3-6-2018 Chủ tịch nước phong danh hiệu AHLL Vũ trang cho bà Nguyễn Vũ Minh Nguyệt, nguyên Phó Viện trưởng Viện KSND tỉnh Quảng Nam – Đà Nẵng. Viện trưởng Viện KSND Quận Hải Châu
Nguyễn Vũ Minh Nguyệt, sinh năm 1952, tại xã Sơn Thọ, huyện Quế Sơn (nay là xã Sơn Viên, huyện Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam), trong một gia đình cách mạng. Mồ côi cha từ khi lọt lòng, lớn lên trong nghèo khó, mẹ bị giặc tù đày, tra tấn, mấy chị em còm cõi nuôi nhau. Rồi từ những bản năng sinh tồn, từ những tác động xã hội, cô bé biết căm thù giặc, xuống đường cùng phong trào học sinh, sinh viên chống Mỹ ở Sài gòn khi chưa tròn 10 tuổi.
Tháng 2-1965, đang học ở Sài Gòn thì Minh Nguyệt trở về quê, xin ra nhập đội quân du kích. Xã đội trưởng xã đội Sơn Thọ là Lê Minh nhìn cô gái nhỏ bé, đã nhíu mày lắc đầu. Nhưng rồi với sự kiên trì và quyết tâm cao của bé Nguyệt, cuối cùng anh cũng đồng ý cho cô ra nhập trung đội du kích của xã gồm 30 người, bám địch, đánh địch tại địa phương. Hai tháng sau, Minh Nguyệt được Phó ban Binh địch vận tỉnh Quảng Nam, Lê Hữu tìm gặp, ông giao nhiệm vụ tham gia công tác giao liên mật. Dưới vỏ bọc là người dân miền núi ra thành thị buôn bán và tìm việc làm, cô đã nhiều lần chuyển tài liệu từ Quế Sơn, ra Đà Nẵng bằng con đường “ hợp pháp”. Lúc đi bộ, lúc đi xe đò, xe lam… vượt qua nhiều trạm gác của địch và cả bọn mật thám chỉ điểm luôn rình rập. Gần một năm sau đường dây bị lộ. Minh Nguyệt lại trở về đội du kích xã, cùng tham gia củng cố hệ thống làng chiến đấu, xây dựng các trận địa đón lõng quân địch đổ bộ đường không, rào làng, cắm chông, đào chiến hào, lên các phương án tác chiến.
Thời kỳ này, chiến trường Miền Nam nảy sinh cục diện mới : Ngụy quân thua đau trên các chiến trường, Mỹ đưa quân viễn chinh vào trực tiếp tham chiến. Tháng 3-1965, tiểu đoàn tên lửa thủy quân lục chiến (TQLC) Hawk đổ bộ vào cảng Đà Nẵng. Ngày 8-3-1965, Lữ đoàn 9 TQLC Mỹ đổ bộ lên bãi biển Phú Lộc, huyện Hòa Vang. Tiếp đến ngày 7-5-1965 Mỹ đổ bộ vào vùng cửa biển An Hòa, chiếm đóng khu vực Chu Lai. Quân và dân Quảng Nam từ đây trực tiếp đương đầu với quân viễn chinh Mỹ.
Năm 1966, Nguyễn Vũ Minh Nguyệt đã là xã đội phó phụ trách tác chiến du kích xã Sơn thọ. dù mới 14 tuổi nhưng đã có thâm niên tham gia cầm súng đánh giặc, lại nổi tiếng gan dạ, thông minh nên Minh Nguyệt được các cô chú và anh chị em trong đội yêu mến tin tưởng, bà nhìn chúng tôi bằng ánh mắt thông minh, đôn hậu và trả lời câu hỏi của phóng viên:
“ Thời bấy giờ chị mới 14 tuổi, chỉ đạo tác chiến có khó khăn gì không? Với các anh chị lớn tuổi.”
– Tôi nghĩ trong thời chiến lúc bấy giờ, lòng yêu nước căm thù giặc khiến mọi người chung chí hướng lý tưởng. Phục tùng mệnh lệnh đúng là “ Quân lệnh như sơn “ và lúc bấy giờ tôi nhanh và quyết đoán đưa ra những phương án táo bạo và các anh chị nghe rắp lự, không có ý kiến khác và thống nhất cao trong hành động, phối thuộc tác chiến nên đều thành công. không hiểu sao bấy giờ tôi rất nhanh đưa ra phương án và quyết đoán, đưa đến thành công. Chị cười đôn hậu
Lúc này đế quốc Mỹ đổ bộ chiếm các ngọn đồi hiểm trở trên địa bàn xã như : Bà Dung, Đồi Máy gạo, dốc Chuì, núi Chúa, cấm Ông Non. Sau khi đổ bộ bọn lính càn quét đốt phá nhà cửa, phá hoại tài sản của dân làng. Minh Nguyệt cùng đồng chí Lê Liên, Xã đội trưởng Sơn Phúc, trực tiếp chỉ huy các du kích Phan Nên, Ngô A, Phan Toản, Đỗ Thị Dần, Dương Văn Thanh, Phan Có…, bám sát địch, tổ chức phục kích trung đội biệt kích đi càn quét tiêu diệt 13 trên, thu 6 súng, Những tên còn lại hoang mang co cụm, không dám liều lĩnh tàn bạo như trước. Tháng 9-1966, địch lấn chiếm, càn quét vào vùng giải phóng xã Sơn Thọ, Minh Nguyệt tổ chức lực lượng du kích phục kích tại Cầu Chức, tiêu diệt 17 Ngụy quân, làm bị thương nhiều tên khác, thu 11 súng. Trung tuần tháng 11-1966, Minh Nguyệt chỉ huy du kích phối hợp với bộ đội huyện, đón đầu quân Mỹ khi chúng đổ bộ xuống dốc Chùi càn quét, tiêu diệt 15 tên tên. Tháng 5-1967 phối hợp với bộ đội chủ lực tấn công địch đổ bộ bằng trực thăng xuống đồng Khe Canh, tiêu diệt 95 tên, thu 27 súng các loại.
Tháng 8-1967, địch điều động 1 tiểu đoàn TQLC Mỹ càn quét vùng giải phóng Tây Quế Sơn, trong đó có xã Sơn Viên (gồm xã Sơn Thọ và xã Sơn Khương cũ), nhằm chiếm đóng lập căn cứ và chặn đường hành quân của các đơn vị bộ đội chủ lực của ta. Cùng với chủ lực trung đoàn 31 (sư đoàn 2 QK 5). Du kích xã Sơn Viên do Minh Nguyệt chỉ huy, liên tục bám địch, bắn tỉa gây cho địch nhiều thiệt hại. Trận phục kích địch tại Máy Nước- Đồng Dỏ, quân ta đã tiêu diệt gần 200 tên, thu nhiều vũ khí, quân trang, quân dụng, buộc chúng phải tháo chạy. Đội du kích thực hiện đúng khẩu hiệu “ Lấy vũ khí địch đánh địch”. Trong trận này, Minh Nguyệt bị thương phải điều trị một thời gian.
Mỹ ngụy khiếp sợ Đội du kích Sơn Viên và người nữ chỉ huy “ Nhí”
này. Chúng vô cùng cay cú treo giải 20.000 USD cho ai bắt được, giết được Nguyễn Vũ Minh Nguyệt.
Sống giữa lòng dân và đồng đội, giữa làng xóm và núi rừng quê hương, Minh Nguyệt vẫn thoắt ẩn, thoắt hiện, cùng đồng đội diệt thù, cùng nhân dân tăng gia sản xuất lấy lương thực tự cấp tự túc, đưa bộ đội chủ lực luồn qua vùng địch kiểm soát, trinh sát đánh thoọc vào lưng địch, sườn địch, tiêu hao sinh lực, gây cho chúng nhiều choáng váng.
Trận gài bom núi Chúa là một trận đánh thể hiện trí thông minh sáng tạo, lòng quả cảm của Minh Nguyệt và du kích xã Sơn Viên. Hồi ấy, quân Mỹ dùng trực thăng cẩu những khẩu pháo lên các ngọn Bằng Thùng, Bằng Gia, Núi Vú, Bằng Trĩ, bắn phá làng xóm nằm dưới thung lũng. Để quan sát chỉ điểm các hoạt động của ta trong vùng , bọn Mỹ Ngụy cho trực thăng đổ biệt kích lên Núi Chúa, lùng sục khu vực núi Trắng Bung, xung quanh Núi Chúa, Pháo Cốc, để khống chế hoạt động của ta và chỉ điểm cho máy bay, pháo binh bắn phá làm lực lượng ta tổn thất, thiệt hại.
Được Ban Chỉ huy xã đội đồng ý, Minh Nguyệt tìm cách gài bẫy chúng. Cô cùng các đồng đội của mình đi tìm các loại bom, pháo của địch thả xuống mà chưa nổ, đem về cải tiến thành mìn. Bốn qủa đạn pháo 105mm của Mỹ được các chiến sỹ du kích mới 15-17 tuổi mày mò cải tiến thành mìn, công việc hết sức nguy hiểm đến tính mạng, chỉ một sơ suất nhỏ là xong, vì các anh chị chưa am hiểu về kinh nghiệm tháo gỡ bom mìn. Vậy mà gần 1 tháng sau 4 quả mìn tự tạo đã hoàn thành. Nguyệt và các anh em du kích tìm cách cõng “ Mìn pháo” lên đỉnh Núi Chúa.
Núi Chúa, ngọn núi mẹ ở xứ Quảng Nam, nơi xuất xứ của những câu chuyện thần tiên, bởi ngọn núi cao ngất trong mây sương, ít dấu chân người bước tới. Anh em du kích thay nhau khiêng đẩy những qủa đạn nặng gần trăm ký, nhích từng quãng một trong đêm tối. Minh Nguyệt nghĩ ra cách buộc dây dù vào quả đạn, rồi người kéo trên, người dùng đà chống đẩy phía dưới nhích lên từng đoạn, đưa được cả 4 qủa đạn vào vị trí phục kích trên đỉnh Hầm Vung – Núi Chúa. Tháng 3-1968, một máy bay trực thăng chở quân và một trung đội biệt kích vừa đặt chân xuống đỉnh hầm Vung – núi Chúa đã bị những quả mìn tự tạo của du kích diệt gọn.
Lịch sử Đảng bộ xã Quế Lộc, huyện Nông Sơn ghi: “ Trong năm 1968, lực lượng vũ trang xã Sơn Viên đã đánh hàng chục trận, tiêu diệt hơn 60 tên, làm bị thương nhiều tên khác, thu 19 súng, 2 máy truyền tin PRC10, bắn cháy 3 máy bay. Trong các trận đánh này đã nổi lên các tấm gương chiến đấu, mưu trí, gan dạ, dũng cảm như Phan Dậu, Nguyễn Vũ Minh Nguyệt…
Đầu năm 1969, Nguyệt được điều động về đơn vị pháo binh của huyện Quế Sơn, tham gia nhiều trận đánh của đơn vị. Bị thương lần thứ hai và sức khỏe giảm sút do sốt rét và chị được ra miền Bắc điều trị và học văn hóa. Chị tốt nghiệp Cao đẳng Kiểm sát rồi được đề bạt Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Quảng Nam – Đà Nẵng. Từ năm 1997, khi Quảng Nam và Đà Nẵng tách riêng, chị được điều động làm Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân Hải Châu. Suốt 31 năm học tập và công tác trong ngành kiểm sát, chị vẫn giữ tính cách người chiến sĩ : thẳng thắn, tận tụy trong công việc, thông minh, công minh và chính trực, hết lòng vì nhân dân. Sau này khi về nghỉ hưu, chị thành lập Văn phòng công chứng Bảo Nguyệt, mô hình văn phòng công chứng tư đầu tiên trên địa bàn thành phố Đà Nẵng, chị đã đưa đơn vị thành một đơn vị daonh nghiệp xuất sắc trong ngành tư pháp, là doanh nhân tiêu biểu của thành phố, được tôn vinh : Doanh nhân văn hóa thời đại Hồ Chí Minh năm 2013 – Nữ doanh nhân Việt Nam thế kỷ 21 năm 2016.
Để tôn vinh những chiến công của người nữ chỉ huy du kích năm xưa, chính quyền huyện Nông Sơn và tỉnh Quảng Nam đã lập hồ sơ đề nghị và chị đã được Nhà nước tuyên dương AH LL VT vào ngày 3-6-2018. Chị là người Phụ nữ tiêu biểu của ngành kiểm sát : Anh hùng trong chiến tranh, doanh nhân tiêu biểu trong thời bình.
TRẦN MINH TƯỞNG
(ghi theo dòng sự kiện và nhân chứng về Nguyễn Vũ Minh Nguyệt)